25e t/m 31e dynastie
25e en 26e dynastie
Farao Peye (25e dynastie) komt uit Nubië (het vroegere land Kush), zuidelijk van Egypte. Tijdens zijn regering behoudt farao Tefnachte (van de 24e dynastie) nog de macht over Beneden-Egypte.
Zijn opvolger Sjabaka verovert het rijk helemaal en vestigt zich in Thebe, Hij zorgt ervoor dat de hogepriesters van Amon alleen de religieuze macht overhouden. Onder farao Taharko vallen de Assyriërs de Delta binnen en heersen daar gedurende een periode van 3 jaar. Taharko drijft de Assyriërs weer het land uit.
Onder farao Psammetichus I (26e dynastie) wordt heel Egypte weer herenigd. Hij regeert 54 jaar in een periode van herstel, opleving en voorspoed. Opvolger farao Necho II strijdt tegen de Bijbelse koning Josia van Juda in de slag te Megiddo (609 v. Chr.). Necho is op weg om samen met Assyrië oorlog te voeren tegen Babylonië. Josia weigert hem doortocht door het Karmelgebergte. Koning Josia sneuvelt hierbij. In de slag bij Karkemish aan de Eufraat (605 v.Chr.) lijdt Egypte een zware nederlaag tegen Nebukadnessar II van Babel. Hierna verovert Babylonië Syrië en Palestina. Egypte verliest definitief alle invloed voorbij het Sinaï-schiereiland. Egypte begint in deze periode handelscontacten met Griekenland. Ze laten zich inspireren op het gebied van kunst, literatuur en architectuur. We noemen nog farao Apries (hij helpt Israël in de strijd tegen Babylonië) en farao Amasis (Ahmose II), die een renaissance teweeg brengt, een terugvallen op de oude culturen van het Oude en Nieuwe Rijk. Amasis bouwt belangrijke tempels, waaronder de Isistempel te Philae. De laatste jaren van Amasis worden verstoord door een invasie van de Perzen. Zijn opvolger, zijn zoon Psammetichus III, kan die invasie geen halt meer toe roepen.
27e dynastie Eerste Perzische periode (525 - 401 v. Chr.)
In 526 v.Chr. komt Egypte onder Perzische heerschappij. De Perzische koning Cambyses II wordt de eerste farao van de 27e dynastie, een dynastie die puur Perzisch is. Na hem volgen de bekende heersers .
Darius I t/m Artaxerxes II. Deze vorsten zijn beschreven in de geschiedenis van Perzië onder Oude volken Midden-Oosten.
28e t/m 30e dynastie (401 - 342 v. Chr.)
De Egyptenaren komen voortdurend in opstand en met de 28e dynastie volgt opnieuw een Egyptische dynastie. Over de farao’s in deze periode van 60 jaar zijn geen bijzonderheden te melden. De Perzen komen terug met een enorm leger en heroveren Egypte. Met de 31e dynastie komen de Perzen opnieuw aan de macht.
31e dynastie Tweede Perzische periode (342 - 332 v. Chr.)
De Perzische heersers in deze periode zijn Artaxerxes III, Arses en Darius III.
Wat gebeurt er tegelijkertijd elders in de wereld in deze periode van 1000 - 500 v. Chr.? Zie document "WDP (5a)” en "WDP (5b)”. WDP = Wereld-Dwars-Profiel.
Griekse heersers (332 - 306 v. Chr.)
In 332 v. Chr. valt de Griekse wereldveroveraar 
Alexander de Grote Egypte binnen. De Egyptenaren verwelkomen hem als bevrijder uit de macht van de Perzen. Ze geven hem de titels Horus en Amon-Re, om aan te geven dat hij de nieuwe farao is. Hij laat het land besturen door Egyptische gouverneurs. Hij sticht de stad Alexandrië aan de kust, aan de westrand van de Delta. Deze stad zal uitgroeien tot de belangrijkste stad van de Hellenistische wereld. Alexandrië wordt het knooppunt voor handel in de wijde omgeving en trekt immigranten aan uit alle delen van de Hellenistische wereld. Het wordt de culturele hoofdstad met Griekse gymnasia en theaters, een beroemd museum en een bibliotheek met 700.000 boekrollen. De komende tijd zal de stad uitgroeien tot 300.000 inwoners.
Alexander de Grote sterft in 323 v. Chr., waarna generaal Kassander nog enige jaren regeert uit naam van twee jonge zonen van Alexander. Het rijk van Alexander wordt opgedeeld in 
drie delen, elk bestuurd door één van zijn generaals. Generaal Ptolemaeus krijgt Egypte toebedeeld.
Ptolemaeën (306 - 30 v. Chr.)
Generaal Ptolemaeus laat zich tot koning (farao) van Egypte kronen. Hij is de stichter van de Egyptische dynastie van de Ptolemaeën. Deze dynastie zal zo'n vijftien farao's voortbrengen in de komende 300 jaar. 
Ptolemaeus eerbiedigt de Egyptische religie, bouwt vele tempels en houdt de bestaande rituelen in stand. Er vindt een mengeling plaats van de Egyptische en Griekse cultuur. Hij laat voor de scheepvaart de vuurtoren van Pharos bouwen, één van de zeven wereldwonderen uit de Oudheid. Er breken gouden tijden aan in Egypte, ook in wetenschappelijk opzicht. Alexandrië wordt een centrum van geleerdheid met zijn universiteit en enorme bibliotheek.
Onder de Ptolemaeën komen vele incompetente farao's voor. Er is veel moord en strijd om de macht binnen de familie, waar niemand veilig is en waar veel inteelt voorkomt. Huwelijken tussen broers en zusters en ouders brengen veel erfelijke gebreken met zich mee. De meest voorkomende namen in de dynastie zijn Ptolemaeus en Cleopatra, verder komen veel voor de namen Bernice en Arsinoë.
Als Ptolemaeus I (306-282 v. Chr.) op 84-jarige leeftijd sterft, wordt hij opgevolgd door zijn zoon Ptolemaeus II (282-246 v. Chr.). Onder zijn regering komt Egypte al snel tot verval. Hij vermoordt zijn vrouw, trouwt met zijn zus, is een veelvraat en wordt zo dik dat hij moet worden gedragen. Ptolemaeus III volgt hem op (246-221 v. Chr.). Het huwelijk met zijn stiefnicht en halfzus Bernice is behoorlijk geslaagd. Zijn opvolger Ptolemaeus IV (221-204 v. Chr.) is een monster. Hij houdt van drinken en feesten, brengt vele familieleden om, trouwt met zijn oudere zus Arsinoë III. Hij sterft als gevolg van de drank op 39-jarige leeftijd. Ptolemaeus V (204-180 v. Chr.) is pas 7 jaar als hij koning wordt. Zijn regent maakt het zo bont, dat de burgers van Alexandrië hem vermoorden. Ptolemaeus V regeert zelf 17 jaar. Hij trouwt met Cleopatra I uit het Seleucidische Rijk. Opvolger Ptolemaeus VI (180-145 v. Chr.) regeert eerst nog samen met zijn broertje, de latere Ptolemaeus VIII (145-116 v. Chr.). NB - Een Ptolemaeus VII is er niet geweest. Ptolemaeus VIII is gehuwd met Cleopatra III. Ptolemaeus VIII eet en drinkt de hele dag en wordt "vetklep" genoemd. Ptolemaeus VI sneuvelt in 145 v. Chr. in een veldslag. "Vetklep" is dan alleenheerser. Cleopatra III wil haar jongste zoon op de troon hebben. Er ontstaat een machtsstrijd met incestueuze huwelijken en met moorden. De burgers van Egypte zijn het flink zat. "Vetklep" (Ptolemaeus VIII) sterft in 116 v. Chr., waarna Ptolemaeus IX (116-101 V. Chr.) koning wordt. Deze wordt "kikkererwt" genoemd vanwege zijn corpulentie. Hij trouwt met zijn zus Cleopatra IV, die echter aan de kant wordt gezet. Zij vlucht naar het Seleucidische Rijk en sterft daar. "Kikkererwt" en moeder Cleopatra III regeren samen, maar er zijn voortdurend conflicten tussen hen beiden, waardoor "Kikkererwt" zelfs tijdelijk moet vluchten. Moeder Cleopatra III regeert in de tijdelijke periode van één jaar. Uiteindelijk stoot moeder haar zoon van de troon en maakt zijn jongere broer koning. Deze Ptolemaeus X (101-88 v. Chr.) laat zijn moeder executeren en trouwt met zijn oomzegster Bernice III. Hij is zo gehaat bij het volk, dat hij wordt weggestuurd. Zijn opvolger, zoon Ptolemaeus XI (88-80 v. Chr.), trouwt met zijn stiefmoeder koningin Bernice III. Deze laat hij echter na 19 dagen vermoorden. Het volk pikt deze moord niet en heeft genoeg van het hele proces van opvolging, huwelijken, strijd en moord. Het volk hakt Ptolemaeus XI in mootjes. Een onechte zoon van "Kikkererwt" volgt hem op, Ptolemaeus XII (80-51 v. Chr.). De Ptolemaeën hebben inmiddels al langere tijd contact met de Romeinen om hen te vriend te houden en van hen hulp te krijgen. Zij betalen flinke bedragen aan senatoren in Rome om gunsten af te dwingen. Tijdens de regering van Ptolemaeus XII breidt de Romeinse heerschappij zich steeds verder uit in het Midden-Oosten. Rome laat Egypte lange tijd ongemoeid. In 58 v. Chr. wordt Ptolemaeus XII gedwongen Cyprus aan de Romeinen af te staan. Dit stuit in Alexandrië op zoveel verzet, dat Ptolemaeus XII uit de stad wordt verdreven. Met hulp van de Romeinen weet hij drie jaar later de Egyptische troon weer in handen te krijgen. Tijdens zijn afwezigheid van drie jaar regeert moeder Cleopatra IV.
Als Ptolemaeus XII in 51 v. Chr. sterft, wordt zijn dochter Cleopatra VII (51-30 v. Chr.) op 16-jarige leeftijd co-heerser met haar jongere broer Ptolemaeus XIII. Zij trouwt met hem, maar voert al gauw de boventoon. Door interne strubbelingen aan het hof moet Cleopatra VII vluchten. Intussen brengt Ptolemaeus XIII zijn eigen positie in gevaar door de Romeinse veldheer Pompeius in Alexandrië te vermoorden om in de gunst van de zegevierende rivaal Caesar te komen. Caesar vindt dit verraad verachtelijk en neemt de Egyptische hoofdstad in. Na een korte oorlog (Alexandrijnse Oorlog in 48 v. Chr.) wordt Ptolemaeus XIII gedood. Cleopatra VII gaat een verhouding aan met Julius Caesar. Deze zet haar weer op de troon, met een andere jongere broer, Ptolemaeus XIV, als nieuwe co-heerser. Waarschijnlijk is Ptolemaeus XIV in opdracht van Cleopatra VII vermoord om plaats te maken voor Ptolemaeus XV (bijgenaamd Caesarion), de oudste zoon van Cleopatra. Deze Caesarion (kleine Caesar) is de zoon uit de verhouding van Cleopatra VII met Julius Caesar. Caesarion zal later op last van de Romeinse keizer Octavianus worden omgebracht.
Na de moord op Julius Caesar in 44 v. Chr. bindt Cleopatra VII zich aan Marcus Antonius, één van de leden van het Romeinse Tweede Triumvaat (naast Octavianus en Lepidus). Nadat Octavianus de volle macht van Rome inzet tegen Egypte en een relatie met Cleopatra van de hand wijst, beneemt Cleopatra VII zich in 30 v. Chr. van het leven. Dit is het einde van de dynastie van de Ptolemaeën.
Wat gebeurt er tegelijkertijd elders in de wereld in deze tijd van de Perzen en de Grieken in Egypte, de periode van 500 - 30 v. Chr.? Zie document "WDP (6a)” en "WDP (6b)”. WDP = Wereld-Dwars-Profiel.