Inval Macedonië in Griekse wereld (346 v. Chr.)
Na de Peloponnesische Oorlogen (460 - 387 v. Chr.) wordt Sparta aangewezen als bewaker van de Koningsvrede en berust de hegemonie bij Sparta. Na nog geen tien jaar ontstaat er onvrede over deze hegemonie en komt er verzet (Thebaanse Oorlog 378 - 372 v. Chr.). In 371 v. Chr. verslaat de Thebaanse veldheer Epaminondas de Spartanen en brengt daarmee de hegemonie aan de stadstaat Thebe. Maar slechts voor korte duur. In 362 v. Chr. sterft Epaminondas in een veldslag met Sparta en daarmee eindigt ook de hegemonie van Thebe. De onderlinge oorlogen hebben de Grieken uitgeput. Van deze verzwakking en verdeeldheid maakt koning Philippus II van het noordelijk gelegen Macedonië gebruik.
Macedonië zelf is aanvankelijk ook sterk verzwakt door interne strijd en vijandelijke invallen. Als één van de koningszonen roept Philippus zichzelf uit tot koning en zet orde op zaken in heel Macedonië. Hij slaagt er in het noorden en andere grensgebieden weer bij het rijk te voegen, zorgt voor een sterke politieke eenheid en maakt een einde aan de economische achteruitgang. 
Ook zorgt hij voor grote economische bloei en het weer vullen van de schatkist. Hij verandert met veel hulp van vooral zijn uitstekende generaals het leger weer in een machtige oorlogsmachine. Hij verovert omliggende stammen en volken en richt zijn oog ook op de Grieken. Met zijn uitmuntende leger valt hij vanaf 346 v. Chr. steeds verder Griekenland binnen. Enkele Griekse steden verenigen zich, maar in 338 v. Chr. verliezen ze het tegen Macedonië. Dit is het einde van de Griekse vrijheid. De macht verschuift naar het tot dan toe onbelangrijke Macedonië. Veel stadstaten krijgen echter van Philippus II lokale autonomie. Philippus verbiedt de Grieken alle onderlinge oorlogen en verbonden, wordt zelf de leider van de Griekse stadstaten en laat zich kiezen tot opperbevelhebber tegen de Perzen. Dit laatste officieel om de Perzische Oorlogen te wreken, in werkelijkheid omdat zijn verdere expansies hem vroeg of laat toch met Perzië in conflict zal brengen. In 337 v. Chr. doet hij een inval in Azië, maar wordt verslagen en teruggedreven. Philippus bereidt een nieuwe invasie voor, maar wordt echter in 336 v. Chr. vermoord, nog voor hij klaar is met de voorbereidingen voor de grote veldtocht. De moordenaar is Pausanias, één van zijn lijfwachten, een Macedonische edelman. Deze ondergaat grote vernederingen door generaal Attalos, een familielid van de koning. Philippus laat dit ongestraft en probeert Pausanias tot rust te brengen. Dit is wellicht mee het motief voor de moord. Mogelijk zet ook Olympia, de vrouw van Philippus, aan tot de moord. Zelfs Darius III van Perzië kan achter de moord zitten. De werkelijke aanleiding tot de moord is nooit achterhaald.
Alexander, de twintigjarige zoon van Philippus, die als bevelhebber van het leger al mee optrok, volgt hem op. Deze onderdrukt enkele Griekse opstanden en stelt Thebe als afschrikwekkend voorbeeld door het met de grond gelijk te maken. Door zijn tochten naar Egypte, Voor-Azië en Perzië zal hij in korte tijd van Macedonië een wereldrijk maken, het Macedonische Rijk. De Griekse stadstaten zijn dan verenigd met de Macedonische gebieden.
Alexander de Grote (336 - 323 v. Chr.)
De machtsuitbreiding onder vader Philippus II luidt de roemrijkste periode van de Macedonische geschiedenis in, te weten de veldtochten van zijn zoon Alexander III, beter bekend als Alexander de Grote. Alexander verovert grote delen van Azië en Egypte en maakt Macedonië van kerngebied tot buitengewest van zijn Macedonische Rijk. De vele successen van Macedonië zijn niet alleen te danken aan het feit dat Philippus II en Alexander de Grote zelf grote persoonlijkheden zijn, maar ook beiden uitstekende generaals hebben die hen steunen bij hun ambities.
Na de moord op zijn vader Philippus erft Alexander een machtig koninkrijk en een ervaren leger. Hij hervat de voorbereidingen van zijn vader en verenigt Macedonië en de Griekse poleis in een coalitie om het Perzische Rijk binnen te vallen. In 334 v.Chr. vertrekt hij naar Azië voor een veldtocht die tien jaar zal duren.
Hij behaalt vele overwinningen tegen de Perzen. De belangrijkste zijn de Slag aan de Granicus (334 v. Chr.), de Slag bij Issos (333 v. Chr.), de Slag bij Gaugamela (331 v. Chr.) en de Slag bij Hydaspes (326 v. Chr.). Zie voor de 10 jaar durende veldtocht van Alexander de kaart “Veldtocht Alexander de Grote”, de veldtocht en de veldslagen.
Het leven van Alexander de Grote is kort maar krachtig. Zijn veldtocht is groots. Bij vele latere leiders en regeerders, bij de Romeinen en in heel Europa, wordt Alexander gezien als hét model voor generaals en keizers. Ze ontlenen veel inspiratie aan zijn voorbeeld. Er is veel over hem te vertellen, maar op deze plaats geven we een samenvatting.
Als Alexander de Grote met zijn leger de Hellespont oversteekt, verslaat hij zijn tegenstander, koning Darius III van Perzië, een eerste maal aan de Granicus (334 v. Chr.) en dringt daarmee het koninkrijk van Darius binnen. Darius slaat op de vlucht. Het leger van Alexander komt overeen met dat van de Grieken. De veldslagen zijn heftig. Bijzondere belevenissen rond zijn veldtocht zijn de raadpleging van orakels, de ontmoeting met de wijsgeer Diogenes, het doorhakken van de Gordiaanse knoop en de huwelijken met Perzische prinsessen. Een spectaculaire overwinning tijdens de veldtocht is de belegering van de stad Tyrus in Phoenicië. Alexander bezoekt tevens hogepriester Jaddus in de tempel van Jeruzalem. In Egypte laat Alexander zich tot farao uitroepen. De 
Perzische koning Darius heeft inmiddels een leger van 230.000 strijders bijeengebracht. In de beslissende slag bij Gaugamela (331 v. Chr.) wordt Darius verpletterend verslagen. Darius slaat weer op de vlucht. Zonder veel tegenslag verovert Alexander Babylon (het economische centrum van Perzië) en Susa (de koninklijke burcht). Op weg naar Persepolis (de hoofdstad van het Perzische Rijk) loopt het leger in een hinderlaag in een nauwe bergpas, lijdt grote verliezen, maar wint uiteindelijk wel deze Slag bij de Perzische Poorten. Persepolis wordt geplunderd en in brand gestoken. Alexander achtervolgt Darius in oostelijke richting. In Bactrië (het noordoosten van het huidige Afghanistan) hoort hij dat Darius door één van zijn satrapen, zijn neef Bessos, verraderlijk is vermoord. De satrapen in Bactrië leveren Bessos uit aan Alexander, die hem gruwelijk laat terechtstellen. Alexander geeft koninklijke eerbewijzen aan Darius. Hij laat hem begraven bij de koninklijke tomben bij Persepolis. De satrapen die trouw gebleven waren aan Darius mogen hun satrapieën behouden. De Perzische edelmannen scharen zich achter Alexander. Hun samenwerking is noodzakelijk, want sommigen van zijn troepen beginnen al te morren over de lange veldtocht.
Alexander wordt na de dood van zijn rivaal onbetwist leider van het Perzische rijk. Zijn invloed strekt zich op dat ogenblik uit van zijn moederland tot aan de Himalaya. Het Perzische Rijk wordt grondig gereorganiseerd en Alexander begint meer en meer de Macedonische gebruiken op te geven. In plaats van de "koning van de Macedoniërs" laat hij zich nu "koning Alexander” noemen. Hij oefent zijn macht uit op een Perzische manier en voert Perzische rituelen in. Dit oogst veel minachting in het leger bij hen die de oude tradities willen behouden en leidt tot steeds grotere spanningen. Alexander wil zijn veldtocht vervolgen. Zijn uiteindelijke doel is in India het einde van de wereld te bereiken. In zijn tijd denkt men dat daar de oceaangordel ligt die de landmassa van de aarde omsluit. Het leger gaat op weg richting Indische Oceaan, waar het de rivier de Indus oversteekt. 
Daar staat het leger van Porus, een koning van India, klaar om hem tegen te houden. In de Indusvallei strijden beide partijen in de Slag bij de Hydaspes (326 v. Chr.). Koning Porus heeft 200 krijgsolifanten ingezet. Alexander wint de strijd en Porus vlucht. Bucephalus, het paard van Alexander, komt om in de strijd. Alexander sticht als aandenken de stad Bucephala. Alexander stuurt een bode naar de gevluchte Poros voor onderhandelingen. Uiteindelijk komen beide koningen tot een vergelijk en worden elkaars bondgenoot.
Na deze overwinning weigert het leger nog verder te gaan. Alexander besluit daarom terug te keren. Voor de terugtocht verdeelt hij het leger in drie contigenten, twee routes over land en een route over zee. Het is een moeilijke terugtocht met nog veel strijd in de te passeren gebieden. Aangekomen in Susa organiseert Alexander een massahuwelijk tussen 10.000 Grieks-Macedoniërs en Perzische en Medische vrouwen. Hijzelf trouwt met Stateira, de dochter van Darius. Ook trouwt hij met Parysatis, een dochter van Artaxerxes III. Zijn belangrijkste generaals, waaronder Perdikkas, Craterus, Ptolemaeus, Seleucus en Eumenes trouwen ook met Perzische vrouwen. Met dit massahuwelijk wil Alexander wellicht beide volkeren verenigen in een geest van broederlijkheid. De Perzen worden niet meer gezien als onderworpenen of overwonnenen, met de bedoeling de kloof tussen de Grieken en de Perzen te overbruggen en de samenhorigheid in het rijk te vergroten.
Uiteindelijk bereikt Alexander Babylon waar hij in 323 v.Chr. op 32-jarige leeftijd komt te overlijden, waarschijnlijk door overmatig drankgebruik en/of door ziekte. Na zijn dood bevechten zijn generaals elkaar in de Diadochenoorlogen en valt het rijk uiteen. In de geschiedenis van de Grieken noemen we dit de Hellinistische periode.
Wat gebeurt er tegelijkertijd elders in de wereld in de hiervoor beschreven tijd? Dus tijdens de Klassieke periode en in de tijd van Alexander de Grote. Dat kun je zien in document “WDP (5)”. WDP = Wereld-Dwars-Profiel.
Overzicht van deze periode (Inval Macedonië en Alexander de Grote)
Om dit onderdeel van de geschiedenis van de Grieken te overzien, heb ik de informatie over dit deel samengevat in beeld gebracht in de presentatie "De Grieken, deel 4, Klassieke periode (2e deel)". Hierin staan ook nadere details en overzichtelijke kaarten. Nogmaals de vorige presentaties bekijken? Deel 1 (De Vroege Grieken) of Deel 2 (Oud-Griekse tijd (1) of Deel 3 (Bouwwerken Grieken). De indeling van de presentaties tot nu toe staat in document “Overzicht presentaties”. Op deze plaats herhalen we nogmaals de tijdlijn in document "Tijdlijn Grieken" en de tijdbalk in document “Tijdbalk Grieken”.