Romeins-Griekse periode (146 v. Chr. - 476 na Chr.)
De opkomende wereldmacht Rome komt tijdens de Punische Oorlogen (264 - 146 v. Chr.) in conflict met vele landen rond het Middellandse Zeegebied. Landen gaan allianties met elkaar aan en komen elkaar te hulp in de strijd tegen Rome. Ook Macedonië neemt daaraan deel.
Ter oriëntatie van dit deel van de geschiedenis van de Grieken beginnen we dit artikel met het overzicht in document "Tijdlijn Grieken".
Macedonische Oorlogen (214 v. Chr. - 148 v. Chr.)
Vanaf 221 v. Chr. is Philippus V, zoon van Demetrius II, koning in Macedonië. Een eerste conflict met Rome ontstaat wanneer Macedonië 
veldheer Hannibal steunt tegen Rome (214 - 205 v. Chr.). Een tweede oorlog volgt als Rome de Grieken helpt als zij zich willen vrijmaken van Macedonië (200 - 197 v. Chr.). Perseus (179 - 168 v. Chr.), opvolger van zijn vader Philippus V, tracht evenals zijn vader, de machtsuitbreiding van de opkomende wereldmacht Rome naar het Oosten toe, tegen te werken en uit te schakelen. Na veel politieke intriges wil Rome voorgoed afrekenen met Macedonië. Perseus verliest in de derde Macedonische Oorlog (171 - 168 v. Chr.). De Macedonische monarchie wordt afgeschaft en Macedonië wordt in vier republieken verdeeld. In de vierde oorlog (149 - 148 v. Chr.) overwinnen de Romeinen uiteindelijk definitief de Macedoniërs en wordt Macedonië een provincie van het Romeinse Rijk. Heel Griekenland wordt bij de Romeinse provincie Macedonia gevoegd.
Romeinse overheersing
Zestig jaar heerst er rust in het land, maar in 88 v. Chr. komt Mithridates, koning van Pontus in Klein-Azië, in verzet tegen Rome en laat in zijn 
land tienduizenden Romeinen vermoorden. Daarna steekt hij met zijn leger over naar Griekenland, waar hij als bevrijder wordt begroet. De Romeinse veldheer Sulla verslaat hem echter en neemt ondertussen Athene in. De stad blijft nog lange tijd een intellectueel en cultureel centrum.
Tijdens de Romeinse burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar worden er in Griekenland beslissende slagen geleverd. In 48 v .Chr. verslaat Julius Caesar zijn tegenstander Pompeius in de Slag bij Pharsalus in Griekenland. In 42 v. Chr. behalen Marcus Antonius en Octavianus een overwinning op Brutus en Cassius, de moordenaars van Julius Caesar, bij Filippi in Macedonië. In 31 v. Chr. verslaat Octavianus de vloot van Antonius en Cleopatra bij Actium.
Ruim een eeuw is Macedonië/Griekenland de Romeinse provincie Macedonia. In 27 v. Chr. verheft keizer Augustus het tot de zelfstandige provincie Achaea. Het volledig herbouwde Korinthe is een belangrijke Romeinse kolonie.
In de tijd van keizer Augustus vindt in Bethlehem in Judea de geboorte van Christus plaats. Bij de komst van deze beloofde Verlosser begint onze jaartelling. Christus komt als Gods Zoon in de wereld, verkondigt de komst van Gods Rijk en brengt aan het kruis het Offer van de verzoening. Hij is het Licht van de wereld. Deze blijde boodschap wordt door zijn volgelingen (discipelen en apostelen) de wereld ingedragen. Zie voor deze gebeurtenis de rubriek Bijbelse Geschiedenis op deze website.
In het midden van de eerste eeuw na Chr. brengt de apostel Paulus ook in Korinthe, Thessaloníki, Fílippi en Athene het evangelie van de verlossing door Jezus Christus. Spoedig verspreidt het christendom zich in heel Griekenland.
Gedurende de Romeins-Griekse periode regeren achtereenvolgens vele al of niet bekende keizers in het nog ongedeelde Romeinse Rijk. Zie hiervoor de rubriek Romeinen op deze website. In deze rubriek Romeinen staat brede informatie over deze periode. Onder de link een overzicht van het Romeinse wereldrijk in het jaar 117 na de geboorte van Christus.
Keizers verrijkten Athene met grootse bouwwerken en begunstigen er de filosofenscholen. Als het Romeinse Rijk verzwakt, krijgt Griekenland last van invallen van vreemde volken. Zo plunderden de Goten bijvoorbeeld in het jaar 267 het land en veroveren Athene.
De Romeinse keizer Constantijn de Grote verplaatst in 330 zijn residentie van Rome naar Byzantium (daarna Constantinopel genoemd, het huidige Istanboel in Turkije). Hierdoor komt het zwaartepunt van het Romeinse Rijk in het Oosten te liggen. Het Griekse Oosten krijgt een overwicht op het Latijnse Westen. Constantinopel wordt een christelijke stad in een rijk waar het christendom van Constantijn de Grote in 321 een officiële status krijgt.
Overgang naar het West- en Oost-Romeinse Rijk en naar het Byzantijnse Rijk
Hier alvast mijn uitgangspunten voor deze overgangen
In de beschrijvingen van de Grieken en Romeinen op deze website kies ik voor de volgende uitgangspunten voor de overgangen van heersers in de Grieks regio.
395 Begin van het West- en Oost-Romeinse Rijk
Na de dood van keizer Theodosius de Grote in 395 wordt de scheiding van het Romeinse Rijk in West en Oost definitief gemaakt door het Rijk te verdelen onder zijn beide zonen.
476 Begin van het Byzantijnse Rijk
In dit jaar wordt de laatste keizer in het West-Romeinse Rijk afgezet. Hiermee komt er een einde aan beide Romeinse Rijken. Opvolger in West is het Koninkrijk Italië (het Rijk van Odoaker), in Oost is dat het Byzantijnse Rijk.
Met deze uitgangspunten zullen het West- en Oost-Romeinse Rijk zo'n 80 jaar als zodanig bestaan.
Constantijn de Grote (306 - 337) verslaat zijn tegenstanders en mede-keizers Maxentius en Licinius. Hij is dan alleenheerser van het Romeinse Rijk. Zie het overzicht van de 3e tetrarchie. Constantijn verleent godsdienstvrijheid en organiseert kerkvergaderingen (concilies). Hij heft de Pretoriaanse Garde op, viert in 325 zijn 20-jarig keizerschap, breidt Byzantium uit, brengt talloze bouwwerken tot stand (onder meer in Byzantium, Rome en Jeruzalem), verslaat de Goten (332) en Sarmaten (334), stabiliseert de Rijn- en Donaugrenzen, voert vele legerhervormingen door en heeft een goede relatie met Perzië. Constantijn is eerste christelijke keizer. Hij laat zich vlak voor zijn dood (337)dopen. Het christelijk karakter van de samenleving groeit gaandeweg.
Na zijn dood in 337 wordt het rijk verdeeld over zijn drie zonen. Zij regeren ieder in het overeengekomen deel van het Rijk. Constans I (337 – 350) in het moederland Griekenland. Dit gebied is in 339 overgedragen aan zijn broer Constantius II (337 – 361). Na hem volgen de keizers Julianus de Afvallige (361 - 363), Jovianus (363 - 364), Valens (364 - 378) en daarna Theodosius de Grote.
Theodosius de Grote (379 - 395)
Theodosius is een Spaans generaal. Hij wordt keizer vanwege zijn succesvol optreden tegen de Goten. Als keizer weet hij zonder veel veldslagen of hervormingen de nationale eenheid binnen het Rijk tot stand te brengen. Theodosius zet zich in voor armen, is vergevingsgezind en vaardigt wetten uit voor een rechtvaardiger en minder wreed leven. Hij roept in 381 het Concilie van Constantinopel bijeen, waar de geloofsbelijdenis van Nicea wordt bevestigd. Theodosius onderschrijft zelf van harte deze geloofsbelijdenis. In 391 roept hij het christendom uit tot de officiële staatsreligie in het hele Rijk. Hij dringt het oude godendom sterk terug en laat tempels sluiten of veranderen in kerken (bijvoorbeeld het Pantheon). Een grote zwakheid van hem is echter zijn onberekenbare woede die hem tot misdaden heeft aangezet. Tijdens zijn regering is in Europa de grote volksverhuizing gaande als gevolg van oprukkende Hunnen vanuit Azië. Het land krijgt te maken met vluchtende Visigoten en invallende Hunnen. In 395 wordt Theodosius ernstig ziek, knapt wel weer op, maar sterft toch onverwachts.
Oost-Romeinse Rijk (395 – 476)
Na de dood van Theodosius de Grote zijn er een aantal burgeroorlogen, waarna het Rijk wordt verdeeld onder zijn zonen Honorius en Arcadius. Het Rijk wordt opgesplitst in het West- en Oost-Romeinse Rijk. Honorius is acht jaar als hij keizer wordt in het West-Romeinse Rijk. Stilicho, de raadsman van zijn vader, is regent voor hem. Arcadius is de oudste van de twee. In deze beschrijving van de geschiedenis van Griekenland volgen we nu de lijn van Arcadius. De beschrijving van heel het Romeinse Rijk is te vinden op mijn website onder “Algemene Geschiedenis / Romeinen”.
Arcadius (395 - 408) regeert in het Oost-Romeinse Rijk (hoofdstad Constantinopel). Hij is achttien jaar als hij keizer wordt. Zijn regent is 
Rufinus die de feitelijke macht achter de troon is. Rufinus is van Gallische afkomst en is op dit moment Praetoriaanse prefect van het Oosten. Hij heeft een hekel aan Stilicho, de regent van Honorius, en verhindert deze een overwinning in de strijd tegen de Visigoten. Rufinus wordt in 395 door zijn troepen vermoord. Arcadius staat onder sterke invloed van zijn vrouw Eudoxia, een dochter van een voormalig Frankisch opperbevelhebber van het leger. Met ijzeren hand heerst zij over haar echtgenoot en ook over Eutropius, de nieuwe regent van Arcadius. Eudoxia is een schoonheid en neemt het met de moraal niet zo nauw. Zij komt hevig in conflict met Chrysostomus, de bisschop van Constantinopel. Deze wordt door Eudoxia tweemaal verbannen en komt uiteindelijk van ellende aan zijn eind. Als Eudoxia in 404 sterft, draagt Arcadius de regeringszaken over aan zijn prefect Anthemius. Deze dient hem trouw en is een goed bestuurder. Arcadius sterft in 408 op 31-jarige leeftijd. Anthemius blijft regent voor zijn opvolger, zijn 7-jarige zoon Theodosius II. In 438 laat Theodosius II het stoffelijk overschot van Chrysostomus, die tot de grote kerkvaders wordt gerekend, overbrengen naar Constantinopel.
Theodosius II (408 - 450) is dus nog maar zeven jaar als hij zijn vader opvolgt en zijn regent is de prefect Anthemius, die ook onder Arcadius al heeft gediend. Anthemius sluit een vredesverdrag met de Perzen en herstelt de harmonie tussen West- en Oost-Rome. In 409 wordt een invasie van de Hunnen afgeslagen en wordt de Donauvloot versterkt. De graanleveranties uit Egypte worden op orde gebracht en in Constantinopel komt een nieuwe muur gereed (Muur van Theodosius). Anthemius wordt in 414 afgezet. Pulcheria, de oudere zus van Theodosius, wordt keizerin en voogd. Pulcheria heeft 36 jaar lang sterke invloed binnen het Rijk. Ze doet het goed in het politieke machtsspel. De invloed van Pulcheria is het grootst op religieus gebied. Ze voert rond het Concilie van Efeze (431) felle strijd met bisschop Nestorius. Het Concilie bevestigt de eerdere uitspraak dat Christus in één Persoon volkomen God en volkomen mens is. Theodosius II is geen krachtige keizer. Hij vermijdt gevechten zoveel mogelijk en aanvallen van Atilla de Hun koopt hij af met veel goud. Hij sticht in 425 de 
Universiteit van Constantinopel (met 31 leerstoelen). Constantinopel wordt intellectuele hoofdstad van het Rijk. Hij neemt het initiatief tot de opstelling van de Code Theodosianus. In 449 roept Theodosius het 2e Concilie van Efeze bijeen waar de leer van Eutyches, Christus heeft alleen de goddelijke natuur, wordt afgedwongen. Dit concilie wordt dan ook het "Roversconcilie" genoemd. Het Concilie van Chalcedon (451) zal deze leer veroordelen en besluiten herroepen. Theodosius sterft in 450. Er zijn geen directe opvolgers. Zus Pulcheria trouwt met generaal Marcianus. Deze wordt tot keizer benoemd.
Marcianus (450 - 457) stopt de tribuutbetalingen aan de Hunnen zonder dat dit gevolgen heeft, want de Hunnen achten Rome-West een veel gemakkelijker prooi. In 451 roepen Marcianus en Pulcheria het Concilie van Chalcedon bijeen, waar alle besluiten van het "Roversconcilie" (Efeze 449) worden herroepen. Marcianus sluit bondgemeenschappen met omliggende volken, met de Ostrogoten en andere door de Hunnen onderdrukte volken. Hij krijgt veel respect en de schatkist raakt gevuld, vooral omdat er weinig veldtochten zijn. Marcianus schaft veel belastingen van de aristocratie af en bestrijdt corruptie en vriendjespolitiek. Marcianus sterft in 457 zonder dat er een opvolger beschikbaar is.
Leo I (457 - 474) wordt op advies van Aspar door het leger benoemd. Aspar is opperbevelhebber van het leger geweest onder vorige keizers. Hij stamt af van de Alanen, een Iraanse nomadenstam binnen de Sarmaten, en heeft veel macht en invloed in Oost-Rome. Leo is officier onder Aspar en deze helpt hem dus aan het keizerschap. Leo is de eerste die zich door de patriarch laat kronen. De keizer plaatst zich dus onder de patriarch. Leo is een capabele heerser. Hij voert ambitieuze politieke en militaire plannen uit en helpt haperend West-Rome om de macht te behouden. Hij is meegaand met de Monofysieten die door het Concilie van Efeze veroordeeld zijn vanwege hun leer dat Christus alleen de goddelijke natuur heeft. Hij is verdraagzaam om Egypte en Syrië bij het Rijk te behouden. Leo sterft in 474 op 73-jarige leeftijd.
Zeno (474 - 491)
Keizer Leo I wordt opgevolgd door Zeno. Generaal Zeno trouwt met Ariadne, de dochter van Leo I, en krijgt na het sterven van Leo I de keizerstitel.
Tijdens zijn regering komt er in 476 een einde aan beide Romeinse Rijken
Want in het West-Romeinse Rijk wordt de laatste keizer afgezet
Laatste keizer van het West-Romeinse Rijk
Romulus Augustulus wordt in 475 door het leger tot keizer uitgeroepen. Hij is 10 jaar en zijn vader Orestes is dan ook regent voor hem. Als laatste keizer regeert Romulus nog geen jaar. De Germanen onder Odoaker nemen Italië in en zetten Romulus in 476 af. Odoaker wordt koning in Rome (het Rijk van Odoaker, het Koninkrijk Italië).
Dit moment beschouwen we als het einde van beide Romeinse Rijken
Opvolger in West is het Koninkrijk Italië, in Oost is dat het Byzantijnse Rijk
Wat gebeurt er tegelijkertijd elders in de wereld in deze Romeins-Griekse periode en tijdens het Oost-Romeinse Rijk? Dat kun je zien in document “WDP (7)”.
Een tussentijdse oriëntatie van de geschiedenis van de Grieken als hiervoor beschreven (Romeins-Griekse periode en Oost-Romeinse Rijk) is te zien in document ”Tussentijdse oriëntatie”(3) en document ”Tussentijdse oriëntatie”(3a).
De informatie over dit deel van de geschiedenis van de Grieken heb ik samengevat in beeld gebracht in de presentatie "Deel 5 - Diadochen en Romeinen”. Hierin staat de grote lijn van de geschiedenis, aangevuld met nadere details.
Op deze plaats herhalen we nogmaals de tijdlijn in document "Tijdlijn Grieken". Een oriëntatie in het bredere kader van de Griekse geschiedenis staat in document “Tijdbalk Grieken”.