Egypte

Introductie

De geschiedenis van Egypte is onderdeel van de rubriek Algemene Geschiedenis binnen de hoofdrubriek Geschiedenis. In de eerste hoofdstukken van de Algemene Geschiedenis op deze website is het begin van de mensheid beschreven. Vanuit het Midden-Oosten verspreidt de mensheid zich in alle richtingen. Er ontstaan agrarische samenlevingsvormen en grotere centra van beschaving. De vroegste nederzettingen ontstaan in Mesopotamië (Eufraat en Tigris), Egypte (Nijl), Centraal Afrika, Griekenland, India (Indus) en China (Gele Rivier). Egypte, het land van de Nijl, wordt al vroeg bewoond. De geschiedenis van Egypte zal omstreeks 4800 v. Chr. zijn beginpunt hebben. In dit artikel beschrijven we de geschiedenis van Egypte in de opeenvolgende perioden. Om de beschrijvingen goed te kunnen plaatsen, geven we hier alvast de globale tijdlijn van de Egyptische geschiedenis en de al wat gedetailleerdere tijdbalk.

Egypte is het land van een oude geschiedenis en ontwikkeling, van farao's, piramides, sfinxen en koningsgraven, van de Nijl, de levensader van Egypte, van papyrus en hiërogliefen en van vele goden, tempels en rituelen.

Dat hopen we allemaal te zien via onderstaande informatie in teksten, plaatjes, overzichten en presentaties. Geniet van dit prachtig stuk geschiedenis.

Vroege tijd (4800 - 2707 v. Chr.)

Naqada-periode (4800 - 3200 v. Chr.)

De eerste bewoners, jager-verzamelaars, trekken naar het Nijldal, waar ze nederzettingen bouwen, leven van visvangst en beginnen met akkerbouw. De Nijl is sinds de oudheid een natuurlijke levensader en belangrijke economische factor. De Nijl stroomt uit het zuiden via diverse cataracten (stroomversnellingen) naar het noorden en mondt daar uit in een delta in de Middellandse Zee. Benedenstrooms (tegen de Delta) wordt Beneden-Egypte (of Neder-Egypte) genoemd, bovenstrooms (vanaf Nubië) Boven-Egypte (of Opper-Egypte).

Oude Rijk (2707 - 2170 v. Chr.)

3^e t/m 8^e dynastie

In deze ruim 500 jaar regeren ruim 30 farao's over het Oude Rijk. Er is inmiddels een sterk gecentraliseerde macht onder gezag van de farao. Het is een periode van grote bouwprojecten van de farao's. De bouw van de enorme piramides getuigen van grote efficiëntie in de economie en in de organisatie van arbeidskrachten en materialen. Farao Djoser is de eerste die een piramide laat bouwen om zich daarin te laten begraven. Farao Snofroe ontwikkelt proefondervindelijk via de trappiramide en de knikpiramide de eerste grote piramide. De bekendste piramides zijn die van Cheops, Chefren en Mykerinos te Gizeh. De piramide van Cheops behoort tot de zeven wereldwonderen uit de Oudheid en is het enige dat vandaag nog overeind staat. Nabij deze piramide bouwt Chefren een enorm mytisch wezen van kalksteen, de sfinx van Gizeh.

Middenrijk (2120 - 1793 v. Chr.)

11^e en 12^e dynastie

Het Middenrijk telt zo'n 15 farao's. Een viertal farao's regeert 40 à 50 jaar, waaronder Mentoehotep II (51 jaar). In deze periode start het tempelcomplex in Karnak (bij Thebe, het huidige Luxor), wellicht door Amenemhat I en Sesostris I. Latere farao's zullen vele bouwwerken daaraan toevoegen.

Nieuwe Rijk (1550 - 1070 v. Chr.)

18^e - 19^e - 20^e dynastie

Farao Ahmose verdrijft de Hyksos, de buitenlandse heersers, en verenigt weer Boven- en Beneden-Egypte. In het Nieuwe Rijk regeren in deze bijna 500 jaar ruim 30 farao's. De 18^e en 19^e dynastie kennen vele markante farao's, waaronder de vrouwelijke farao Hatsjepsoet en de langstregerende farao Ramses II (Ramses de Grote, regeertijd 66 jaar). Het is een prominente periode, een tijd van stabiliteit en overvloed, florerende handel, kunsten en architectuur. Egypte wordt een politieke grootmacht, heeft een sterke invloed in de regio en het leger zorgt voor veiligheid.

Het is hier een geschikt moment om informatie te geven over het godendom van de Egyptenaren. De Egyptische godsdienst is een natuurreligie. Twee natuurverschijnselen zijn voor Egypte belangrijk: 1. De opkomst en ondergang van de zon en 2. De jaarlijkse overstroming van de Nijl. Herhaling van deze natuurprocessen is alleen mogelijk bij een juiste balans van de goddelijke natuurkrachten. Dit wordt uitgedrukt in het begrip "Maät".

Het is hier ook een geschikt moment om informatie te geven over piramides, tempels en andere bouwwerken van de Egyptenaren. Al vanaf het Oude Rijk (2700 v. Chr.) komen grote bouwwerken als piramides en tempels tot stand. Gelet op de rol van de farao in de godenwereld, is dat een logisch verband. De farao moet de wereldorde met rituele handelingen en plechtigheden handhaven. Als mens onder de goden en god onder de mensen is de farao middelaar tussen goden en mensen. Hij moet offers brengen aan de goden. Daartoe dienen de cultustempels.

Hoe ziet het leven van de Egyptenaren in de Oudheid eruit? In Egypte leven diverse rangen en standen. Bovenin de machtspiramide staan de farao met zijn vizieren en geestelijken. Voor de oorlogen zijn soldaten beschikbaar. Onderaan begint de machtspiramide met de slaven. Daarna volgen de boeren, ambachtslieden, schrijvers, kooplieden en bouwheren.

25^e t/m 31^e dynastie

25^e en 26^e dynastie

Farao Peye (25^e dynastie) komt uit Nubië (het vroegere land Kush), zuidelijk van Egypte. Tijdens zijn regering behoudt farao Tefnachte (van de 24^e dynastie) nog de macht over Beneden-Egypte. Zijn opvolger Sjabaka verovert het rijk helemaal en vestigt zich in Thebe, Hij zorgt ervoor dat de hogepriesters van Amon alleen de religieuze macht overhouden. Onder farao Taharko vallen de Assyriërs de Delta binnen en heersen daar gedurende een periode van 3 jaar. Taharko drijft de Assyriërs weer het land uit.

Romeins Egypte (30 v. Chr. - 476 na Chr.)

De Romeinse keizer Augustus (voormalig veldheer Octavianus) neemt Alexandria in en annexeert Egypte als nieuwe Romeinse provincie. Augustus stelt iemand uit de stand van de equites (leden van de Romeinse ridderstand) aan als hoofd van het bestuur om Egypte te beheren en haar lucratieve zeehavens te controleren. Het zeer vruchtbare land van Egypte brengt enorme opbrengsten voort die Augustus en zijn opvolgers ter beschikking staan om publieke bouwwerken en militaire expedities mee te bekostigen en om het volk “brood en spelen” aan te bieden.

Om het geheel van de geschiedenis van Egypte te overzien, geven we hier nogmaals het overzicht in de vorm van de tijdlijn via document "Tijdlijn Egypte" en de tijdbalk in document “Tijdbalk Egypte”. Een overzicht van alle farao's van Egypte in een tijdschema is te vinden in document "De farao’s van Egypte". Hierin staan de farao's van alle dynastieën en de heersers daarna tot in de huidige republiek. De informatie in dit artikel over Egypte heb ik samengevat in beeld gebracht in de presentatie "Egypte" in twee delen: deel I (Egypte t/m het Nieuwe Rijk) en deel 2 (Egypte vanaf de Tweede Tussenperiode). Hierin staan ook nadere details en meer uitgebreide overzichten. Voor als je nogmaals naar de presentaties wilt over de "Bouwwerken Egypte" en/of "Goden van Egypte", klik dan op betreffende link.